Kontekstem prezentacji stanowiska Gabinetu ws. kultury była niedawna wypowiedź wicepremiera ministra kultury Piotra Glińskiego, który na jednej z platform społecznościowych napisał: „Warto wiedzieć, że absolutna większość teatrów jest w rękach samorządów. Już 21.10 możemy zmienić ich właścicieli. W wielu miejscach warto.”

Gabinet podkreśla w swoim stanowisku, że kultura zawsze była przestrzenią wolności. Wolności kreacji, poglądów, stylów i form. Przestrzenią twórczości wolnej od cenzury i ograniczeń.

Nie ma i nie będzie demokratycznego państwa, wolnych obywateli i kreatywnego, zdolnego zmierzyć się ze wszelkimi przeciwnościami losu, społeczeństwa, jeśli rządzący za nic będą mieli twórców, twórczość i organizację działalności kulturalnej w całej różnorodności i wielości jej postaci. 

Gabinet Cieni podkreśla, że potrzebne jest zatem przywrócenie polskiej kulturze - po okresie obecnych prób jej ubezwłasnowolnienia - należnego miejsca. Trzeba także zrobić wszystko, by przyszłe pokolenia stały się w większym niż dotąd stopniu jej aktywnymi odbiorcami. By tego dokonać konieczny jest skok cywilizacyjny, a ten nie będzie możliwy bez wieloletniego i wieloaspektowego planu odbudowy powszechnego czytelnictwa, czyli nowoczesnej edukacji i wyższych nakładów na kulturę i naukę polską.

Gabinet Cieni podkreślił, że Platforma Obywatelska przygotowuje spójny program nowoczesnej, otwartej i demokratycznej szkoły z m.in. lekcjami głośnego czytania, wielokrotnego zwiększenia zakupów książek dla wszystkich bibliotek w kraju i zwiększenie ich kulturotwórczej roli, a także plan odbudowy sieci księgarń w mniejszych miejscowościach. Edukacja do kultury i poprzez kulturę to jeden z podstawowych punktów planu Platformy.

Zgodnie ze swoją filozofią decentralizacji, Platforma Obywatelska chce ograniczyć wszechwładzę ministerstwa i ministra kultury nad instytucjami artystycznymi i wydarzeniami kulturalnymi poprzez wprowadzenie jawnych, otwartych i angażujących środowiska twórcze konkursów, zarówno przy wyborze władz jak i przydziale środków finansowych. 

Gabinet Cieni uważa, że potrzebna jest dyskusja o nowelizacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej – pod katem uporządkowania możliwych form współpracy instytucji różnego szczebla. W tej ustawie mógłby się pojawić np. wymóg opracowania przez samorządy wszystkich szczebli strategii dla kultury i określenia minimalnego poziomy wydatków na kulturę w perspektywie wieloletniej. 

Realizowany przez szkoły  wzbogacony program wychowania przez i do kultury, program promujący postawy tolerancji i wrażliwości na bogactwo kulturowe, religijne i światopoglądowe, wyrażające się poprzez sztukę i literaturę właśnie. Będzie jednocześnie przeciwdziałał tworzeniu się wszelkiego rodzaju nastrojów radykalizmu oraz łatwemu uleganiu przez młodych ludzi skrajnym ideologiom i rozprzestrzenianiu się wśród nich postaw nacjonalistycznych, dyskryminacyjnych czy rasistowskich.  Będzie natomiast wpływał na budowanie postaw wrażliwości, tolerancji i otwartości na innych oraz na nowe idee.

Dbałość o kulturę, która budowana jest na trwałych i nieprzemijających wartościach, to przede wszystkim stworzenie przestrzeni dla wolności wypowiedzi oraz swobodnej ekspresji twórczej, w tym zapewnienie prawa do artystycznego eksperymentu.  Twórców i ich twórczość  uwolnimy więc od widocznego dziś  zagrożenia jakąkolwiek formą cenzury – od urzędniczej po ideologiczną, w tym celu miedzy innymi ograniczymy wszechwładzę ministerstwa i ministra kultury nad instytucjami artystycznymi i wydarzeniami kulturalnymi. 

Proponowany przez Platformę Obywatelską trzeci etap decentralizacji państwa spowoduje, że to samorządy, wraz z większym udziałem we wpływach z podatków, w jeszcze większym stopniu przejmą odpowiedzialność zarówno za rozwój zarządzanych przez siebie, lokalnych, choć często o ogólnopolskim oddziaływaniu, instytucji kultury, jak i nowoczesnej szkoły. Dlatego będą zobowiązane do szczególnego uwzględnienia mechanizmów ułatwiających wszelkim odbiorcom dostęp i współuczestnictwo w kulturze wysokiej: teatrze, filharmonii, operze, muzeach i wystawach, życiu literackim czy kinie artystycznym. To dostęp do kultury może być jednym z najważniejszych gwarancji tego, że aspiracje kolejnych młodych pokoleń będą zaspokajane tam, gdzie tego Polki i Polacy chcą najbardziej; w miejscu, w którym żyją, uczą się, a wreszcie zakładają rodziny i pracują. 

Gabinet Cieni opowiada się za wzbogaceniem oferty bezpośredniego uczestniczenia w kulturze, w tym kontynuacji programu Biblioteka+, czy darmowej podróży młodzieży i seniorów do teatru, muzeum, filharmonii na podstawie biletu do nich. To radykalne zwiększenie obecności kultury w życiu codziennym społeczności lokalnych najlepiej będzie sprzyjało zwalczaniu wykluczenia społecznego i kulturowego.

Konieczne jest zagwarantowanie organizacjom pozarządowym i osobom prywatnym, posiadającym rzeczywiste osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury, weryfikowalny system odnawialnych kontraktów i grantów.

Pamiętając o konieczności większych nakładów na ratowanie zabytków, trzeba także dbać o dziedzictwo pamięci narodowej. Należy przywrócić w ramach polityki kulturalnej należne miejsce prawdziwej, obiektywnie opisywanej przez badaczy historii, uwolnić III RP z fałszywych symboli, kiczowatych pomników i propagandy telewizji zwanej obrazoburczo – narodową.

W opinii Gabinetu Cieni konieczne jest też wdrożenie bogatszego systemu stypendialnego dla twórców. Powrócimy także do koncepcji opracowania dla twórców ze stowarzyszeniami twórczymi i organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi nowego systemu stypendialnego - zwłaszcza dla młodych twórców i nowego systemu emerytalnego.